Sübvansiyon, Fransız kökenli bir kelimedir ve “destekleme” anlamına gelir, devletin üretici ya da tüketiciyi desteklemek amacıyla yaptığı karşılıksız mali yardımlara sübvansiyon denir.
Devlet; ekonomik, sosyal ve kamusal amaçlarla çeşitli sektörlere destek verebilmektedir. Hükûmet, sektörlere destek sağlamak adına düşük faizli kredi verebilir ya da sık tüketilen bazı ürünlerin düşük fiyatta olması için bütçeden zararına alım yapabilir. Sübvansiyonun temel amaçlarından birisi de üretimi desteklemektir. Üretimi teşvik etmek için verilen sübvansiyonlar şu şekillerde sağlanabilir:
Ekonomide sübvansiyon, devlet tarafından kullanılan bir müdahale aracıdır. Sübvansiyonlar, toplum çıkarlarını gözetmek önceliğiyle özellikle uluslararası rekabet ortamlarında yerli üreticinin korunmasını sağlar. Sektöre ve veriliş amacına göre farklı olabilen teşvikler, bu desteğin kapsamına girer.
Sübvansiyon; mal, hizmet ya da kredi faizi gibi farklı alanlarda uygulanabilir. Devlet tarafından sağlanan birçok destek, spesifik bir sektörü kapsayacak şekilde verilir. Örneğin; tarım, ihracat ve ticaret gibi sektörlere devlet tarafından çeşitli destekler sağlanır. Bu desteklerden ilgili meslek gruplarında faaliyet gösteren kişiler yararlanabilir.
Bu imkânlardan faydalanmak isteyenlerin ilgili devlet kurumlarına başvurması gerekir. Düşük faizli ihtiyaç kredisi başvurusu, vergi yapılandırma ve enerji sübvansiyonlarından tüm vatandaşların faydalanması mümkündür. Yatırım ve işletme kredisi gibi olanaklardan yararlanmak isteyen kişiler, bankalar üzerinden devletin sağladığı sübvansiyonlardan faydalanabilir.
Devlet, özellikle üretim faaliyetleri gösteren pek çok sektörü destekler. Üretim odaklı meslek grupları için belirli oranlarda geri ödemesiz kredi yani hibe verilmektedir. Bölgesel faktörler ve vatandaşların sosyoekonomik durumu göz önünde bulundurularak desteğe başvurmak için bazı şartlar talep edilir.
Devlete bağlı olarak faaliyet gösteren vakıf ve kurumların sağladığı fon sayesinde üreticilere ve girişimcilere geri ödemesiz olarak kredi desteği sağlanır. Geri ödemesiz kredi seçenekleri ve destek için başvurulması gereken kurumlar şu şekildedir:
Kredi Seçenekleri | Kurumlar |
---|---|
Hayvancılık | TKDK |
Tarımsal örtü altı ve üstü bitkisel üretim | İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri |
İş fikirleri ve modellerine yönelik proje üreten girişimciler | KOSGEB |
Esnaflar | E-Devlet |
KOBİ | KOSGEB |
Sübvansiyon kredisi, başta üreticiler olmak üzere tüm vatandaşlar için avantajlı bir ödenektir. Devletten geri ödemesiz sübvansiyon desteği almak isteyen vatandaşların başvuru için bazı kriterlere uygun olmaları gerekir. Gerekli koşulları sağlayan pek çok kişi devlet desteğinden yararlanabilir.
2019 yılında başlayan COVID-19 süreci, sübvansiyon talebinin uluslararası ölçekte artış göstermesine yol açmıştır. İmalat sektöründe faaliyet gösteren ve salgın nedeniyle gelir kaybına uğrayan işletmelere 3 yıla kadar geri ödemesiz kredi desteği sağlanmaktadır. Bu destekten yararlanmak isteyen kişilere çeşitli kriterlere uygun olma şartı koyulmuştur. Söz konusu desteğe başvuru yapmak için gereken belgeler şunlardır;
Talep edilen belgeler başvuru yapacağınız kuruma göre değişkenlik gösterebilir. Üstelik başvurunuzu faaliyet gösterdiğiniz sektöre göre farklı kuruluşlara yapmanız gerekir. Kriterlere uygun olan ve talep edilen belgeleri ibraz eden kişiler, sağlanan desteklerden yararlanmaya hak kazanır.
Devlet tarafından sağlanan sübvansiyon destekleri, dolaysız ya da dolaylı yollarla yapılabilir. Örneğin, birim üretim başına teşvik olarak nakit destek sağlanması, dolaysız sübvansiyon olarak nitelendirilebilir. Üreticilere ya da ihracatçılara düşük faizli kredi verilmesi, vergi indirimi ve girdi fiyatlarında indirim yapılması gibi uygulamalar ise dolaylı sübvansiyona örnek verilebilir.
Sübvansiyon örnekleri arasında devletlerin durgun piyasaları hareketlendirmek için uyguladığı yöntemler de bulunur. Örneğin; tarım sektöründe girdi, ürün, kredi sübvansiyonu gibi uygulamalarla üretimin artırılmasını hedeflenir. Öte yandan tarımsal girdi ithalatının da azaltılmasına katkı sağlanır. Benzer durum sanayi ve hizmet sektörleri için de geçerlidir. Üreticileri teşvik etmeye yönelik gerçekleştirilen bu uygulamalar, bir taraftan sektörel gelişimi sağlarken diğer yandan yurt dışına döviz çıkışını önleme politikalarını destekler.
İhracatçı şirketlerin dış pazarlardaki rekabet gücünü artırmak adına devlet tarafından çeşitli dolaysız ödemeler sağlanabilir. Hibe, vergi iadesi ve devlet imkânlarından daha ucuz ya da ücretsiz yararlanma gibi haklar ihracat sübvansiyonu kapsamındadır. Bu destekler ile üretim maliyetlerini düşürmek ve kazanılan döviz karşılığında ihracatçının ulusal gelir elde etmesini sağlamak hedeflenir. İhracat sübvansiyonu; sıklıkla devlet tarafından doğrudan ödeme, vergi iadesi ve ucuz kredi sağlama gibi yöntemlerle gerçekleştirilir. Bunun yanı sıra ihracatçı firmaların dış piyasalara çıkma, yerleşme ve tanıtım gibi giderleri de devlet tarafından sübvanse edilebilir.
İhracat sübvansiyonu, ülke ekonomisiyle doğrudan etkileşim hâlindedir. Bu gibi önlemler ile ülke ihracatının hacmini artırmak hedeflenir. Ancak unutulmamalıdır ki ihracat destekleri uluslararası alanda çok hassas bir konudur. İhracata doğrudan sağlanan destekler, damping uygulaması gibi göründüğü için uluslararası soruşturmalara konu olabilmektedir. Bu durum, pek çok ülkeyi dolaylı sübvansiyon uygulamalarına yöneltmiştir.
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.