Gerçek ve tüzel kişilerin ödemekle yükümlü olduğu vergiler, uygulama alanına bağlı olarak değişiklik gösterir.
Kurumlar vergisi, sermaye şirketlerinin bir yılda elde ettiği kazançtan devlet tarafından alınan ödeme çeşitlerinden biri. Yasal olarak kurum statüsünde bulunanların tümü bu vergiyi ödemekle yükümlüdür. Şahıs şirketleri söz konusu uygulamanın dışındadır.
Kurumlar vergisi; ülke içerisinde sınai, ticari, tarımsal ya da kazanç getiren herhangi bir faaliyet alanında yer alan sermaye şirketlerinin yükümlülüğüdür. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre anonim limited şirketlerin, kooperatiflerin, iktisadi kamu kuruluşlarının, dernek veya vakıflara ait finansal işletmelerin de bu ödemeyi yapması zorunludur.
Sermaye şirketlerinin ödemesi gereken tutarı belirlemek için kurumlar vergisi oranı kullanılır. Nasıl gerçek kişiler gelir vergisini maaşlarına göre yatırıyorsa kurumlar da kazançları oranında bir ödeme yapar. Kurum vergisi oranı, her sene Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenir. 2024 yılı için kurum vergisi oranları, %25’tir. Bu noktada geçici vergi uygulaması da gündeme gelir. Peşin vergi olarak da bilinen bu ödeme türünde kurumlar üçer aylık dönemlerde elde ettikleri kazanç üzerinden hesaplanan tutarı yatırır.
Kurumlar vergisi oranları farklı hususlara bağlı olarak değişir. Bu oranı etkileyen ilk faktör vergi mükellefi şirketin halk arz edildiği yıldır. Örneğin; 2024 kurum vergisi oranlarına göre ilk defa halka arz edilen şirketlerin ödemekle yükümlü olduğu nispet, %25’tir. 2024 yılı için bu şirketlerin ödemesi gereken geçici vergi oranı da yine %25 olarak belirlendi.
Kurum vergisi oranlarını etkileyen bir diğer husus matrahtır (bir kazancın vergi miktarını belirlemek amacıyla baz alınan miktar). Matrah miktarı belirlenirken dikkat edilen noktaları şöyle sıralayabiliriz:
Şirketlerin geçmiş yıllara yönelik zararları, 5 senelik bir dönemi kapsar. Bu hesaplama sırasında 5 sene boyunca geçmiş yıl zararları matrahtan düşülür. Kanun yapıcılar tarafından belirlenmiş indirim ve istisnalar varsa matrah hesaplanırken bunlar da çıkarılır. Son olarak ilgili takvim yılı boyunca geçici vergi yöntemiyle peşin olarak ödeme yapılmışsa tutar da ona göre hesaplanır. İstisnai olarak kanunen kabul edilmeyen giderler matrahtan düşülmez. Bu tip giderler kurumlar vergisine eklenerek şirketin ödemesi gereken tutar hesaplanabilir.
Kurumlar vergisinin ödeme miktarı mükellefiyet durumuna göre değişiklik gösterir. İş merkezleri Türkiye sınırları içinde bulunun kurumlar hem burada hem de yurt dışında elde ettikleri kazançlar üzerinden vergilendirilir. Bu kurumlar için tam mükellefiyet durumu söz konusudur. İş merkezleri Türkiye sınırları içinde bulunmayan kurumların ödeyecekleri vergi tutarı ise sadece buradan elde ettikleri kazanca göre hesaplanır. Söz konusu kurumlar dar mükellefiyet olarak tanımlanır.
Kurumlar vergi oranı, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenir. Gelir İdaresi Başkanlığı her sene detaylı bir çalışma yaparak tüm vergilendirme türlerini kapsayan bir açıklama metni paylaşır. Yapılan resmî açıklamada vergi ödemeleri çeyrek dönemlere ayrılarak kamuoyuna duyurulur. Her yıl olduğu gibi 2024 senesi için de kurumlar vergisi oranları açıklandı. İlgili rakamların değişip değişmediği ile ilgili yıl içinde yapılan açıklamaları yakından takip edebilirsiniz.
Sermaye işletmesi sahiplerinin merak ettiği konuların başında kurumlar vergisi oranlarının nasıl hesaplandığı gelir. Bu hesabı sizin de oldukça kolay bir şekilde yapmanız mümkün. Hesaplama sırasında ilk yapmanız gereken şirketinizin giderlerini ve indirimlerini yıllık toplam kazancınızdan düşmek. Söz konusu rakamları gelirinizden çıkardığınız takdirde ortaya çıkan sonuç sizin matrah tutarınız. İçinde bulunduğunuz seneyi baz alarak belirlenen vergi oranı üzerinden hesaplama yapabilirsiniz.
Kurumlar vergisi oranını hesaplama işlemini bir örnekle daha net ifade edebiliriz. Bu örnekte şirketinizin tüm resmî giderler düşüldükten sonra kazancının 1 milyon TL olduğunu varsayacağız. Vergi oranını ise 2024 yılı için uygulanan %25 üzerinden hesaplayacağız.
1.000.000 x 0,25 = 250.000 TL
Yapılan hesaba göre 1 milyon TL kazanç elde eden bir şirketin 2024 yılı için ödemesi gereken vergi miktarı 250.000 TL. Eğer küçük bir işletmeye sahipseniz ve hesaplama sonucunda ulaştığınız ödeme tutarının sizi zorlayacağını düşünüyorsanız esnaf kredisi faiz oranlarına göz atabilirsiniz. Ödenmemiş tutarlarınız birikmişse vergi borcu yapılandırma yönteminden faydalanmanız da mümkün.
Kurumlar vergisi mükelleflerini yakından ilgilendiren konulardan biri de 2024 yılında ödeme oranlarının nasıl şekilleneceği. Bu noktada uyumlu mükelleflere sağlanan vergi indirimiyle ilgili limitler güncellendi. Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121 inci maddesi hükmü uyarınca, anılan maddenin birinci fıkrasında yer alan tutar, 1/1/2024 tarihinden itibaren verilmesi gereken yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde uygulanmak üzere vergi indirim tutarı 6.900.000 TL olarak tespit edilmiştir.
Sermaye şirketleri, vergilerini ödemek adına her sene giderlerine ilişkin beyanname hazırlar. İşletmelerin sunduğu bu beyanname için şahıslara kısıtlı bir süre verilir. Bu bağlamda 2024 kurumlar vergisi ne zaman sorusunun cevabını merak edebilirsiniz. Söz konusu beyannameyi vermeniz için 30 Nisan 2024 mesai bitimine kadar vaktiniz var. Vergi ödemesinin yapılması için verilen süre beyannamenin ibraz edildiği ayın son günüdür. Ödemelerinizi kolayca yapabilmek için beyannamenizi sunduktan sonra kredi kartı ile vergi ödeme yöntemlerine göz atabilirsiniz.
19.11.2024
13.11.2024
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.