Günümüzde epey popüler hâle gelen dijital paraların geçmişi, aslında 90’lı yıllara dayanıyor, 2008 yılında Satoshi Nakamoto adını kullanan bir kişi veya grup tarafından icat edilen Bitcoin sayesinde kripto para dünya nezdinde saygınlık kazanarak önemli bir teknoloji hâline geldi.
İçindekiler
Günden güne dijitalleşen dünyada gelecek vadeden bir yatırım aracı olan kripto para, tamamen sanal bir ödeme sistemidir. Bu dijital para birimi, takas işlemlerinde ve bu tür paraları kabul eden işletmelerde ödeme aracı olarak kullanılabiliyor. Günümüzde herkesin kullanımına açık olan bu paraların en önemli özelliği ise merkeziyetsiz olmaları. Yani bu sistemler, herhangi bir devlete veya otoriteye bağlı olmadan işliyor. İster alışverişlerde ister yatırım amaçlı tercih edilebilen kripto varlıklar, oldukça geniş bir kullanım alanına sahip. Hâl böyle olunca kripto borsasının pek çok değişkene bağlı bir piyasa olduğundan söz edilebilir.
Kripto piyasası, bahsi geçen sanal paralar ile alım-satım ve takas işlemlerinin yapıldığı pazarlardır. Dijital borsalar üzerinden alınabilen bu dijital varlıklar, yine bu piyasalar üzerinden satılabilir, değiştirilebilir veya ticaret konusu olabilir. Yatırımcılar, varlıklarını güvenli bir ortamda saklamak için kriptografik cüzdanlar kullanır. Bu para birimleri, yalnızca blok zincirinde depolanabilen ve paylaşılabilen dijital bir mülkiyettir. Hâlihazırda dolaşımda olan 12 bini aşkın kripto para birimi bulunuyor.
Arz-talep ilişkisine göre şekillenen kripto para piyasalarını detaylı bir biçimde takip etmek oldukça önemlidir. Yatırım yaptığınız kripto para birkaç saat içerisinde en yüksek değeri görebileceği gibi aniden düşmeye de başlayabilir. Dolayısıyla böylesine hareketli ve risk unsuru barındıran bir piyasayı takip ederken uzman görüşlerinden yararlanmak faydalı olacaktır. Başta YouTube olmak üzere pek çok sosyal platformda kripto piyasalarını yorumlayan uzmanların yayınlarını bulabilir, konuya dair detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Canlı kripto para piyasasını takip edebileceğiniz pek çok uygulama bulunur. Tabii sağlıklı bir şekilde yatırım yapabilmek için minimum düzeyde de olsa kripto piyasalarda grafik okumayı biliyor olmanız son derece önemlidir. Dilerseniz aşağıdaki uygulamalar üzerinden kripto borsasını takip edebilirsiniz: :
Bitcoin ve altcoin piyasaları, bu uygulamalar üzerinden güvenle takip edilebilir. Bu sayede anlık kripto fiyat takibinden piyasaya dair güncel haberlere kadar pek çok veriye kolayca ulaşabilirsiniz..
Kripto para birimlerinin merkezî kurumlar ve otoriteler tarafından desteklenmediğinden söz etmiştik. Devlet desteği, tüketicilerin bir para biriminin değerine olan inancını artırabilir; ancak kripto para değerleri için böyle bir durum söz konusu değildir. Dolayısıyla kripto piyasa değerini belirleyen farklı parametreler bulunduğunu söylemek yanlış olmaz.
Tüm yatırım araçlarında olduğu gibi kripto parayı etkileyen faktörlerden de söz edilebilir. Yatırımcılar, risk unsurlarını gözeterek hareket ettiği takdirde zararın önüne geçebilir. Volatilite, bu risk ölçütlerinden biridir. Kavram, kripto paralar özelinde ele alındığında fiyatların kısa sürede hızla yükselmesi ve düşmesi durumunda gerçekleşen fiyat dalgalanmalarını tanımlar. Tabii bahsi geçen varlıklara ilişkin arz-talep değişiklikleri de fiyat dengesizliklerinin yaşanmasına yol açabilir.
Kripto para birimleri, volatilitesi yüksek ve riskli varlıklardır. Elbette bu noktada kripto para piyasasını etkileyen faktörlerin de etkisi büyüktür. Dilerseniz yazımızın devamında konuya ilişkin pek çok ayrıntıyı bulabilir, yalnızca birkaç dakikanızı ayırarak “Kripto Paralar Hakkında Bilinmeyenler” isimli içeriğimize de bir göz atabilirsiniz.
Kripto parayı etkileyen faktörlerin başında üretim maliyetleri gelir. Kripto varlıklar, madencilik olarak da bilinen bir işlemle üretilir. Belirli bir kripto para biriminin madenciliğini yapmak için ne kadar rekabet olursa zincire dâhil olan bloğun doğrulanması o kadar zor olacaktır. Tüm bu işlemleri gerçekleştirebilmek için iyi bir bilgisayara ek olarak güçlü ekipmanlara da sahip olmak gerekir. Dolayısıyla madencilik maliyetli yükseldikçe kripto biriminin değeri de artar. Madenciler, çıkardıkları para biriminin değeri maliyetleri karşılamıyorsa üretime devam edemez.
Kripto paraya olan talep, arz miktarını aştığında fiyatlarda hızlı bir artış söz konusu olur. Örneğin; Bitcoin’in sabit arz değeri 21 milyon olarak bilinir. Ethereum gibi varlıklarda ise tedarik sınırı yoktur. Bazı ekipler, tüm kripto tedariğini yönetebilir. Bu durumda para arzını yönetmek için kontrollü şekilde yapılan uygulamalar ile piyasa dengeleri değiştirilebilir. Son olarak bir para biriminin bilinirlik kazanmasının veya yatırım aracına dönüşmesinin söz konusu varlığa olan talebi artıracağını da hatırlatalım.
Ekonomide spekülasyon, fiyatlardaki hareketlilikten yararlanılarak yapılan alım-satım işlemleri olarak açıklanabilir. Spekülatif yatırımcılar, kripto parayı etkileyen faktörler arasında yer alır. Bu kişiler, hızlıca al-sat yaparak kazanç sağlamayı hedefler. Özellikle kripto para birimlerinin çok büyük bir miktarını elinde tutan kripto balinaları, piyasayı speküle etme gücüne sahiptir.
Buradaki balina, aslında dev yatırımcıları ifade eden bir metafordur. Bahsi geçen yatırımcılar, ellerindeki varlık ile piyasayı manipüle ederek istedikleri seviyeden alım-satım yapabilecekleri bir ortam oluşturur. Balina hareketi, işlemin boyutuna, kaynağına ve hedefine bağlı olarak kripto varlıkların fiyatını doğrudan etkiler.
Boğa ve ayı piyasaları, kripto dünyasına ilgi duyan her yatırımcının karşılaştığı terimlerdir. Sürekli olarak ve önemli ölçüde büyüme yaşanan piyasalar boğa piyasası olarak adlandırılır. Tam aksi özelliklere sahip olan; yani düşüş gösteren piyasalar ise ayı metaforu ile özdeşleşmiştir. Her iki piyasa da kendine özgü avantajlar, fırsatlar ve riskler barındırır.
Fiyatların zaman içerisinde artacağına inanan yatırımcılar, boğa olarak adlandırılır. Yatırımcı güveni arttıkça olumlu bir döngü oluşur ve bu sayede daha fazla kişi piyasaya eğilim gösterir. Ayı piyasasında ise dönemin ne zaman sona ereceğini öngörmek güçtür. Bu durumda, dünyadan haberler, yatırımcı psikolojisi ve kripto parayı etkileyen faktörler de devreye girerek süreci yavaşlatır. Kısaca her iki unsurun da kripto piyasalarına önemli bir etkisi olduğundan söz edilebilir.
Regülasyonlar, kripto para birimlerinin hukuki çerçevedeki durumunu gösteren ve düzenleyen yasalar bütünüdür. Hemen hemen her ülkede kripto varlıklara yönelik uygulamalar bulunur. Özellikle kriptoların para birimi mi yoksa sadece varlık olarak mı kabul edileceği noktasında verilecek kararlar bu noktada belirleyicidir. Tamamen yasaklama veya sıkı regülasyon önlemleri gibi seçenekler pek çok ülkenin gündemindedir.
Regülasyonlar, kripto parayı etkileyen faktörler arasında önemli bir yere sahiptir. Örneğin; 2017 yılında Japonya hükûmeti, Bitcoin’i yasal hâle getireceğini açıklamıştı. Bu durum, Bitcoin fiyatlarının bir günde %30 artmasını sağladı. Benzer şekilde Çin’in söz konusu varlıklarla ilgili web sitelerine erişimi engellemesi kripto piyasalarında ciddi değer kaybıyla sonuçlanmıştır.
Günümüzde 12 bini aşkın kripto para biriminin varlığından söz ediliyor. Üstelik sürekli olarak daha fazla sanal varlığın piyasaya sürüldüğünden bahsetmek de mümkün. Aslında bir kripto parayı piyasaya sürmek tahmin edildiği kadar zor değil. Bu noktada işin daha zor olan kısmı, bahsi geçen varlık için bir kullanıcı ağı oluşturarak onu uygulanabilir kılmaktır. Eğer blok zincirinde para birimi için yararlı bir uygulama varsa hızlı şekilde ağ oluşturulabilir. Yeni rakipler ivme kazandıkça mevcut rakibin değeri düşer, para birimi ise değer kazanmayı sürdürür.
Güncel ve teknolojik gelişmeler ile ekonomik değişkenler, kripto parayı etkileyen başlıca faktörler arasında yer alır. Bu gibi unsurlar, fiyatları doğrudan etkiler. Bir para birimine olan inançlarını ekonomik ve siyasi nedenlerle kaybeden yatırımcıların kripto varlıklara yönelmesi olasıdır. Üstelik dünya genelinde şartların olumsuz etkilendiği durumlarda da kripto varlıklar güvenli bir liman olarak görülebilir.
Kripto parayı etkileyen faktörlerin sonuncusu ise medyadır. Kripto varlıklar, popülerliklerinin de etkisiyle borsada manipülasyon ve spekülasyon gibi algı yönetimine yönelik davranışlara oldukça açıktır. Özellikle sosyal medyada geniş kitlelere hitap etme gücüne sahip olan kişiler, bir kripto para biriminin değerinin düşmesini ya da artmasını sağlayabilir. Kripto piyasalarını etkilemeye yönelik doğru olmayan bilgiler paylaşılabilir. Dolayısıyla çok yönlü bir araştırma yaparak gelen bilgilerin kontrolünü sağlamak yararınıza olur.
Finansal teknolojilerin evrimi ve küresel ölçekte yaşanan gelişmeler ışığında değişen toplumsal ihtiyaçlar, kripto para piyasasının geleceğinin önümüzdeki dönemlerde de parlak olacağına işaret ediyor. Dijitalleşme çağının etkisini her alanda hissettirdiği bu dönemde, paranın kullanım şekli bile eskisinden farklı. Örneğin; finansal işlemler için yalnızca bankaya değil, ATM’lere de gitmeye gerek kalmadı. Elbette bu gibi durumlar, öngörülü kripto para tahminleri yapmaya yardımcı oluyor. Başlangıçta küçük grupların ilgisini çeken kripto evreni, günümüzde gelişmiş ülkelerin millî gelir seviyesine yaklaşmış durumdadır.
Kripto Paralar Vergilendirilir mi?
Kripto para piyasası, Türkiye’de bulunan yatırımcıların da yoğun rağbet gösterdiği bir alan. Elbette her yatırım aracında olduğu gibi bu piyasada da birtakım risklerin olduğunu hatırlatmakta fayda var. Ayrıca sistemi denetleyen bir otorite ve tek bir borsa bulunmadığı için yatırım yapmadan önce detaylı bir araştırma yapmanız gerekiyor. Özetle kripto borsasında yer almayı düşünüyorsanız kendinizi finansal okuryazarlık alanında geliştirmeniz faydalı olacaktır.
19.11.2024
13.11.2024
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.