İşten Çıkış Kodu Nedir?

İşverenin Sosyal Güvenlik Kurumuna yaptığı bildirimlerde yer alan bu kodlar; aynı zamanda çalışanın gelecekteki iş başvuruları, işsizlik maaşı talepleri ve diğer sosyal hakları üzerinde de doğrudan etkili olabilir.

Kariyerinizin devamında karşılaşabileceğiniz fırsatlar ve zorluklar üzerinde belirleyici olabilecek iş çıkış kodları, aynı zamanda işverenler için de önemli bir hukuki sorumluluk anlamına gelir. İşten çıkış süreçlerinin etkili ve doğru bir şekilde yönetilmesi, çalışanlar açısından önemli olduğu kadar işverenler için de kritik bir süreçtir. Dolayısıyla bu kodların ne olduğunu ve neden bu kadar önem arz ettiğini öğrenmek, çalışma hayatında bilinçli ve güçlü adımlar atmanızı sağlayacaktır. Peki, işten çıkış kodu nerede yazar?

İş akdi sona erdirildiğinde çalışanlara “İşten Çıkış Bildirgesi” isminde bir evrak verilir. Bu belgede “C-Sigortalının Hizmet Bilgileri” isimli bir başlık yer alır. Bu başlığın alt kısmında sigortalının işten ayrılış nedenini gösteren kutucuğu ve öğrenmek istediğiniz kod bilgisini bulabilirsiniz.

İşten Çıkış Kodunun Önemi Nedir?

İşten çıkış kodları hem işverenler hem de çalışanlar için oldukça büyüktür. Özellikle iş yargılamalarında bu kodlar sebebi ile pek çok anlaşmazlık yaşanabilir. Mahkemelere intikal eden uyuşmazlıklara bakıldığında verilen çıkış kodu ile fesih sebebi arasında çelişkilere sıkça rastlanır. Dolayısıyla işten ayrılma nedenini net bir şekilde belirlemek, hukuki ve sosyal süreçler üzerinde oldukça etkilidir. Bu kodları önemli kılan diğer hususlar ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• İşten çıkış kodları işsizlik maaşı alınıp alınamayacağını doğrudan etkiler. Örneğin; işten çıkarılma kodu “geçerli nedenle fesih” ise çalışan işsizlik maaşı alabilir. Ancak istifa kodu ile işten ayrılan bir çalışan, bu haktan yararlanamaz. Bu nedenle doğru kodlama yapılması, çalışanın sosyal haklarını koruma açısından kritik bir öneme sahiptir.
• İşverenler açısından işten çıkış kodları ise özellikle SGK ve diğer resmî kurumlar ile yapılan bildirimlerde büyük bir rol oynar. Yanlış bir kodlama, işverenin hukuki sorumluluklarını ihlal etmesine ve cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmasına neden olabilir. Ayrıca bu kodlar işverenin tazminat yükümlülüklerini belirler ve işten çıkarma süreçlerinde iki taraf açısından da hukuki güvence sağlar.

Bu kodlar, aynı zamanda çalışanların gelecekteki iş başvurularında ve kariyerlerinde de belirleyici olabilir. İşten çıkış nedeninin doğru bir şekilde bildirilmesi, çalışanın iş hayatındaki itibarını korumasına ve kariyerinin olumsuz etkilenmesini önlemeye yardımcı olur.

Güncel İşten Çıkış Kodları Nelerdir?

Çalışanların işten ayrılma nedenlerini belirleyen çıkış kodları, işverenler tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirilir. İşsizlik maaşı hakkından tazminat ödemelerine kadar pek çok hukuki süreçte bu kodlar referans noktası olarak kabul edilir. 2024 yılı için geçerli olan bazı güncel sigorta işten çıkış kodları şunlardır:

• Kod 01: Deneme Süreli İş Sözleşmesinin İşverence Feshi
• Kod 03: Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Sona Ermesi
• Kod 04: İşveren Tarafından Fesih (Haklı Nedenle)
• Kod 08: Emeklilik (Yaşlılık) veya Malulen Emeklilik
• Kod 09: Askerlik
• Kod 12: Kadın İşçinin Evlenmesi
• Kod 14: İş Kazası Sonucu Ölüm
• Kod 22: Diğer Nedenler
• Kod 29: İşveren Tarafından Kod 04 Dışında Kalan Nedenlerle Fesih
• Kod 41: 6111 Sayılı Kanun kapsamında işten çıkış

İşten çıkış kodunun doğru bir şekilde seçilmesi, çalışanın hakları açısından büyük önem taşır. Zira işten çıkış kodu yanlış seçildiğinde veya kasıtlı olarak farklı beyan edildiğinde çalışan, işsizlik maaşından veya kıdem tazminatından mahrum kalabilir.

İşten çıkış kodları, her yıl SGK tarafından güncellenir. Dolayısıyla işverenlerden bu kodları güncel olarak takip etmeleri ve dikkatle uymaları beklenir. İşten ayrılma sürecinde hem çalışanların hem de işverenlerin bu kodların anlamını ve sonuçlarını tam olarak bilmesi önemlidir.

SGK işten çıkış kodlarının yanlış beyan edilmesi durumunda izlenebilecek bazı adımlar bulunur. İşveren, bildirgeyi Sosyal Güvenlik Kurumuna sunduktan sonraki on gün içerisinde düzeltme yapabilir. Bu süreçte bildirgenin aylık prim ve hizmet belgesi ile uyumlu olması gerekir. Ayrıca işlemin şüphe uyandırmayan bir şekilde gerçekleştirilmesi de son derece önemlidir. İşçinin düzeltme sürecine tek başına başvurması mümkün değildir. İşten çıkış kodu düzeltme işlemi, ancak işçinin işverenle birlikte SGK’ya başvurulması ile mümkün olabilir.

İşten çıkış bildirgesi on günlük sürenin ardından Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) sistemine aktarılmış da olabilir. Bu durumda düzeltme başvurusu İŞKUR’a yapılmalıdır. İşçinin tek başına SGK’ya başvurması mümkün olmasa da talebini İŞKUR’a bildirmesi mümkündür. İşten çıkış kodu değiştirmek için işverene karşı dava açarak da düzeltme talep edebilir.

Çalışan, işten çıkış kodunun yanlış olduğuna inanıyorsa bu durumda işverene karşı iş mahkemelerinde dava açabilir. Bu durumda çalışan, işten çıkış koduna itirazının haklı olduğunu kanıtlamakla mükelleftir. Sonraki aşamada mahkeme kararı ile işten çıkış kodu düzeltilebilir.

İşten Çıkış Kodlarının Çalışanlar Üzerindeki Etkisi Nasıldır?

İşten çıkış kodları, çalışanların kariyer yolculukları üzerinde önemli etkiler yaratabilir. Çalışanların işten ayrılma nedenini resmî olarak belgeyen bu kodlar hem işsizlik maaşı hem de gelecekte yapılacak olan iş başvuruları için belirleyici olabilir.

İşten Çıkış Kodu ve İşsizlik Maaşı İlişkisi

İş Kanunu ve İşsizlik Sigortası Kanunu çerçevesinde işten çıkış kodları, çalışanların iş akdinin feshedilme nedenlerini resmî olarak kayıt altına alır. İşten ayrılma durumunun işsizlik maaşı hakkı doğurup doğurmayacağını belirlemek için bu kodlara başvurulur. E-Devlet Kapısı üzerinden yapacağınız SGK sorgulama ile hizmet ve tescil dökümünüzü alabilir, işsizlik ödeneğinden faydalanabilirsiniz.

04 işten çıkış kodu; yan, belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda işsizlik maaşı almanız mümkündür. Benzer şekilde diğer nedenlerle fesih (Kod 22) de çalışanın işsizlik maaşı almasına olanak tanır. Ancak 29 numaralı kod; yani işveren tarafından haklı nedenle fesih, çalışanın aleyhine olabilir. Bu gibi durumlarda işsizlik maaşı hakkı da ortadan kalkar.

Dolayısıyla işten çıkış kodunun doğru belirlenmesi, işsizlik maaşı başvurusu açısından kritik bir öneme sahiptir. Çalışanın bu konuda yanlış veya eksik bilgiye sahip olması, işsizlik maaşı hakkını kaybetmesine neden olabilir.

İşten Çıkış Kodu Çalışanın Kariyerini Nasıl Etkiler?

İşten çıkış kodu, çalışanın kariyerinde belirleyici bir faktör olabilir. Bu kod, gelecekteki işverenler tarafından çalışanın işten ayrılma nedenini ve iş ilişkilerindeki tutumunu değerlendirmek için önemli bir referans noktası olarak kullanılır. Kariyer yolculuğunuzda doğru bir çıkış kodu yeni fırsatlara kapı açarken, olumsuz bir fesih sebebi ise beklenmedik engellerle karşılaşmanıza neden olabilir.

• İşveren Algısı: İşten çıkış kodları, potansiyel işverenler tarafından çalışanın önceki iş yerinden neden ayrıldığına dair bir fikir verir. Olumsuz bir çıkış kodu (örneğin, kod 29 kodu; yani işveren tarafından haklı nedenle fesih) yeni iş başvurularında dezavantaj yaratabilir ve çalışanın güvenilirliği konusunda şüpheler uyandırabilir.
• İşsizlik Maaşı ve Haklar: İşten çıkış kodu, çalışanın işsizlik maaşı alıp alamayacağını belirler. Bu durum, çalışanın kısa vadeli mali planlarını ve kariyer geçiş sürecini etkileyebilir. İşsizlik maaşı alamayan bir çalışan, maddi zorluklar ile karşı karşıya kalabilir.
• Gelecek Kariyer Fırsatları: Olumsuz bir işten çıkış kodu, çalışanın gelecekteki kariyer fırsatlarını sınırlandırabilir. Potansiyel işverenler, özellikle benzer pozisyonlar için başvuran adaylar arasında seçim yaparken büyük ölçüde işten çıkış nedenlerine de dikkat eder.

Bu nedenlerle SGK iş çıkış kodlarının doğru ve adil bir şekilde belirlenmesi, çalışanların mesleki faaliyetleri ve kariyer planlamaları açısından büyük önem arz eder. Bu konuya ilişkin daha detaylı bilgiler, işten çıkış sürecine dair hukuki mevzuatlar ve çalışan hakları ile ilgili kaynaklar çerçevesinde sağlanabilir.

İşten Çıkış Kodunun SGK ve Diğer Resmî Kurumlarla İlişkisi

İşten çıkış kodları, SGK ve diğer resmî kurumlarla doğrudan bağlantılı olan bir konudur. İşsizlik maaşı ve kıdem tazminatı gibi haklar, bu kodlara dayanılarak değerlendirilir. Yanlış ya da hatalı bildirilen işten çıkış kodları, çalışanın bu haklardan yararlanma durumunu olumsuz etkileyebilir. Bu durum, hukuki süreçlerde önemli bir sorun yaratabilir. Eğer “İşten çıkış kodumu nasıl öğrenebilirim?” diye merak ediyorsanız bir sonraki başlığımıza göz atabilirsiniz.

En Yaygın Kullanılan İşten Çıkış Kodları Hangileridir?

İşten çıkış kodları, iş dünyasında perde arkasında kalan; fakat kariyerin seyrini belirleyen önemli detaylardan biridir. En yaygın kullanılan kodlar, işverenin çalışanla yollarını hangi koşullarda ayırdığını özetler. İstifa, iş akdinin feshi ya da emeklilik gibi durumları temsil eden bu kodlar, çalışanların kariyer hikâyesinde önemli bir rol oynar.

• Kod 1 – İstifa: Çalışanın kendi isteğiyle işten ayrılması durumunda kullanılır. Bu durumda çalışan kıdem tazminatı ve işsizlik maaşı gibi haklardan yararlanamaz.
• Kod 3 – Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Haklı Sebep Bildirilmeden Feshi: İşverenin, geçerli bir neden göstermeden işçiyi işten çıkarması durumunda kullanılan bu kod, işçinin işsizlik maaşı ve kıdem tazminatı almasına olanak tanır.
• Kod 4 : Belirli Süreli İş Sözleşmesinin Sona Ermesi: Belirli süreli bir iş sözleşmesinin süresinin dolmasıyla işten ayrılma durumunu ifade eder. Bu durumda işçi kıdem tazminatı hakkı kazanamaz.
• Kod 5 – İş Sözleşmesinin Karşılıklı Anlaşmayla Feshi (İkale): İşveren ve işçi arasında karşılıklı anlaşma ile iş sözleşmesinin sonlandırıldığı durumlarda kullanılır.
• Kod 8 – Emeklilik (Yaşlılık veya Malullük Aylığı): Emeklilik için işten çıkış kodu ile görevinden ayrılan çalışanlar, kıdem tazminatı hakkına sahiptir.
• Kod 29 – İşveren Tarafından İşçinin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Hâlleri Nedeniyle Feshi: Çalışanın ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle işten çıkarılması durumunda kullanılır. Bu durumda işçi işsizlik maaşı ve kıdem tazminatı hakkı kazanamaz.
• Kod 34 – İş Kazası Sonucu Ölüm: İş kazası sonucu işçinin vefatı durumunda kullanılır. Bu durumda işçinin hak sahiplerine kıdem tazminatı ödenir.
• Kod 25/II-g – İşe Gelmeyen İşçi Çıkış Kodu (İşçinin İşverenin Belirttiği Görevi Yapmaktan Kaçınması veya Devamsızlık Yapması): İşçinin ardı ardına iki, bir ay içinde toplamda üç iş günü izinsiz ve geçerli mazereti olmadan işe gelmemesi durumunda kullanılır. İşveren, devamsızlık işten çıkış kodunu kullanarak iş sözleşmesini feshedebilir.

Bu kodlar, işçiye ve işverene yönelik sosyal ve hukuki süreçlerin şeffaf ve sorunsuz bir şekilde işlemesini sağlar. İşten çıkış kodlarının doğru bildirilmesi, iş hayatının adil ve güvenilir bir ortam olmasını sağlama noktasında önemli bir görevdir.