Ülkeler, belirli bir dönem içinde üretim katma değerleri, ithalat vergileri ve dış etkenler üzerinden kazanç sahibi olurlar.
Başka bir deyişle gayri safi millî hasıla, üretilen tüm ürün ve hizmetlerin, ülkede yaşayanların yurt dışı yatırım araçları gelirlerinin ve yabancıların ülke ekonomisinde sağladıkları kazançların toplamı anlamına gelir.
GSMH ile ilgili bilinmesi gereken bir diğer kavram da GSMH deflatörüdür. Gayri safi millî hasıla deflatörü, GSMH’den enflasyon verilerinin çıkarılması ile elde edilen değerdir. Fiyat değişimini ölçmeye yarayan bir endekstir.
GSMH metrikleri arasında bulunan ürün ve hizmetlerden birini sunuyorsanız, finansman ihtiyaçlarınızı kredi kullanarak karşılayabilirsiniz. Avantajlı kredi tekliflerine ise HangiKredi üzerinden ulaşabilirsiniz.
Gayri safi millî hasıla Türkiye değerleri, en temelde Türkiye’nin toplam gelirlerindeki farklılıkların ve iktisadi eylemlerin hacimlerini ifade eder. Ülkedeki üretim durumunun ve üretim hacminin kontrol edilebilmesini mümkün kılar. Buna ek olarak bu değerlerin seneler içindeki farklılıkları incelenerek üretimin belli bir zaman dilimindeki büyüme durumu ile ilgili de bilgi sahibi olmayı sağlar.
Ülke ekonomisi ile ilgili daha doğru ve objektif bulgular edinmek için bunlara ek olarak verimliliğe de dikkat edilmesi gerekir. Gayri safi millî hasıla, üretim verimliliğinin ve ülkedeki refah düzeyinin ölçülmesinde kendi başına yeterli bir ölçüt değildir. Çünkü üretim verimliliğini ve refah seviyesini etkileyen gayri safi millî hasıla haricinde sosyoekonomik pek çok başka faktör de mevcuttur.
Ülkede yaşayan bireylerin ürettikleri toplam ürün ve hizmetler anlamını taşıyan gayri safi millî hasıla, pek çok farklı faktör göz önünde bulundurularak hesaplanır. Bu hesaplamada ülke istatistik verileri ve pek çok öge bulunur. Gayri safi millî hasıla hesaplanırken kullanılan bazı ana ögeler tarım, inşaat sektörü, ulaşım, sanayi, iletişim, mali kuruluşlar, ticaret, konut ve arz edilen hizmetlerin toplam değeri ve ithalat vergisi gelirleri şeklinde sıralanabilir.
Gayri safi millî hasıla hesabı yapılırken kullanılan bir diğer öge de gayri safi yurt içi hasıladır. Gayri safi yurt içi hasılaya yurt dışındaki Türkiye vatandaşlarının gelirleri ilave edilir ve yurt içindeki yabancıların gelirleri bu toplamdan düşülür. Bulunan sonuç gayri safi millî hasıla değerini gösterir.
Formül: GSMH = GSYİH + Yurt Dışında Yer Alan Türk Vatandaşlarının Gelirleri – Yurt İçindeki Yabancıların Gelirleri
Gayri safi millî hasıla hesaplanmasında dikkate alınan faktörler, üretim ve hizmet servisleridir. Hesaplamalarda göz önünde bulundurulan üretim ve hizmet kalemleri ise aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Gayri safi yurt içi hasıla, gayri safi millî hasıla hesaplamasında da karşılaşılan bir etkendir. Gayri safi, kelime anlamına olarak eskimeyi, önemsememeyi ifade eder. Hasıla kelimesi ise sonuç anlamına gelir. Tüm bu verileri yorumladığımız zaman ortaya, ülke sınırları içinde belli bir zaman diliminde, söz konusu ülkenin ekonomik birimi ya da yabancı ekonomik biriminde üretimi tamamlanmamış olan bütün mal ve hizmetlerin parasal karşılığı anlamı çıkar.
Gayri safi yurt içi hasıla deflatörü ise TÜFE ve ÜFE gibi enflasyon oran hesabında kullanılan endekslerden biridir. Fiyat değişimlerini ölçme amacıyla kullanılır ve nominal GSYİH ile reel GSYİH değerlerinin birbirine oranını ifade eder.
Gayri safi yurt içi hasıla büyüme oranını gösterir ve bütün ekonominin büyüme şekline karar vermek için önemlidir. Ekonominin nasıl büyüdüğünü anlamak için başka kavramlar da kullanılır. Bu kavramlardan bazıları şöyledir:
Gayri safi yurt içi hasıla hesaplamasının formülü şu şekildedir: GSYİH = Yatırım + Tüketim + Devlet Giderleri + (İhracat – İthalat)
Gayri safi yurt içi hasıla hesaplamasına tüm değişkenler dahil edilmez. Gayri safi yurt içi hasıla hesaplamasına dahil edilmeyen öğeler ise şunlardır:
İnsanlar, çoğu zaman boş vakit faaliyetlerini refah düzeyine katkı sağladığını düşünseler de bu eylemler gayri safi yurt içi hasıla hesabına direkt olarak dahil edilmezler. Gayri safi yurt içi hasıla genellikle bir toplumun refah seviyesinin ölçümü için kullanılır. Fakat gayri safi yurt içi hasıla, kabaca ifade edilen bir göstergedir. Çünkü yukarıda bahsettiğimiz öğeler hesaba direkt olarak katılmazlar.
Gayri safi millî hasıla ile gayri safi yurt içi hasıla birbirleri ile karıştırılabilen ve birbirleriyle doğrudan ilgili olan kavramlardır. Gayri safi millî hasıla hesaplaması esnasında gayri safi yurtiçi hasıla değerleri de kullanılır. Bu iki kavramın aralarında büyük bir farklılık bulunur.
Gayri safi yurt içi hasıla bulunurken, ülke sınırları içinde yer alan yabancıların gelirleri, mal ve hizmet üretimleri de sonuca eklenir. Gayri safi millî hasılada ise bir ülkenin sadece kendi vatandaşlarının üretim değerleri yani millî üretim hesaplamaya katılır.
Eğer ticari eylemlerde bulunan bir girişimci ya da serbest meslek sahibiyseniz, bu değerlerde sizin de etkiniz vardır. Mevcut varlıklarınızı daha rahat yönetebilmek için “Cari Hesap Nedir?” başlıklı yazımızı okumanızda fayda vardır.
19.11.2024
13.11.2024
Yorum Yazın
Konuyla ilgili sormak ya da eklemek istedikleriniz için yorum bırakabilirsiniz.